De aanslagen van 2016 en de overstromingen van 2021 vereisten de snelle inzet van uitzonderlijke noodhulpmiddelen. Hoe kunnen we ons hierop voorbereiden? Wat is de rol van hulpverleners? Hier is ons eerste artikel over noodplanning.
De oorsprong van "rampenplannen"
Het concept van een rampenplan of noodplanning vindt zijn oorsprong in een Europese richtlijn uit 1982 die lidstaten verplicht voorbereidingen te treffen voor een ongeval van het "SEVESO"-type. Deze richtlijn volgde op de ramp op 10 juli 1976 in Italië toen een wolk met dioxine uit een reactor van een chemische fabriek ontsnapte. Vier gemeenten werden getroffen, waaronder SEVESO, dat zijn naam gaf aan de preventie van risico's in verband met het omgaan met gevaarlijke stoffen.
Sindsdien is de noodplanning uitgebreid tot natuurlijke risico's (overstroming en storm), milieurisico's (vervuiling), technologische risico's (cyberaanvallen), risico's voor de volksgezondheid (pandemieën) en sociale risico's (terrorisme).
Noodplannen opstellen
Met noodplannen anticipeert men op deze catastrofale situaties om ze zo effectief mogelijk te beheersen door de verschillende betrokken partijen en middelen te coördineren.
Sommige nood- en interventieplannen worden opgesteld door een veiligheidseenheid, voorgezeten door de administratieve overheid die verantwoordelijk is voor het plan: minister, gouverneur of burgemeester, afhankelijk van de omstandigheden. Deze eenheid bestaat al naargelang de noodzaak uit artsen, leden van brandweer, politie, civiele bescherming en anderen. De verantwoordelijkheid voor het opstellen van deze plannen ligt bij de "coördinator noodplanning", zijn verantwoordelijkheden zijn vastgelegd in het koninklijk besluit van 22 mei 2019 over de noodplanning en het beheer van noodsituaties op gemeentelijk niveau.
Deze plannen moeten regelmatig worden getest tijdens oefeningen om verbeterpunten vast te stellen.
Wat is een "noodsituatie"?
Het koninklijk besluit van 22 mei 2019 geeft de volgende definitie: "Elke gebeurtenis die schadelijke gevolgen voor het maatschappelijk leven veroorzaakt of kan veroorzaken, zoals een ernstige verstoring van de openbare veiligheid, een ernstige bedreiging van het leven of de gezondheid van personen en, of ten opzichte van belangrijke materiële belangen, en waarbij de coördinatie van de bevoegde actoren, inclusief de disciplines, is vereist om de dreiging weg te nemen of om de nefaste gevolgen van de gebeurtenis te beperken”
Het toepassingsgebied is dus zeer breed. Het gaat niet langer enkel om de aanpak van rampen, maar ook om het nemen van maatregelen ter voorbereiding op geplande evenementen zoals grootschalige betogingen of festiviteiten, d.w.z. evenementen waarvan de effecten behoeften genereren - of waarschijnlijk zullen genereren - die de gebruikelijke middelen van de nood- en hulpdiensten te boven gaan en coördinatie of zelfs besluiten van de bestuurlijke overheid vereisen.
Lees ook: Bij noodgevallen verwittigt BE-Alert je persoonlijk!
André DECORTE
Provinciaal ambtenaar verantwoordelijk voor de noodplanning o.r.
Sandrine MATHEN
Gemeentelijke coördinator noodplanning
Bron:
Koninklijk besluit van 22 mei 2019 betreffende de noodplanning en het beheer van noodsituaties op het gemeentelijk en provinciaal niveau en betreffende de rol van de burgemeesters en de provinciegouverneurs in geval van crisisgebeurtenissen en -situaties die een coördinatie of een beheer op nationaal niveau vereisen op:
https://crisiscentrum.be/nl/documentation/wetgeving/22052019-koninklijk-besluit-betreffende-de-lokale-noodplanning
NL 
FR 